Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) tarafından SOYSAL işbirliği ile düzenlenen IX. AVM Yatırımları Konferansı başladı. T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci’nin katıldığı konferansın açılış konuşmasını AYD Yönetim Kurulu Başkanı Hulusi Belgü ve Emaar Türkiye Pazarlama Satış ve Kiralama Kıdemli Direktörü Arzu Uludağ Elazığ yaptı.
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci “Perakende, sürdürülebilir ticaret ve ekonomik kalkınma için en önemli sektörlerden birini oluşturuyor. Perakende sektöründe 2015 sonu itibari ile yaklaşık 700 bin işletme bulunuyor ve bu rakam tüm işletmelerin % 26’sını temsil ediyor. Perakende sektörü ve AVM’ler iç içe ayrılmaz bir parça halindeler. AVM’ler ve perakendecileri aile olarak kabul etmek lazım. Bu ailenin bir ferdinin ayağının tökezlemesinin diğer aile bireylerini de etkilediğini en iyi AVM yatırımcıları bilir. Biz ne perakende sektörünü ne AVM’leri ne de diğer esnafı ihmal edeceğiz. Bizde alışveriş kültürü çok eskidir. Kapalı Çarşı, Mısır Çarşısı dünyanın ilk alışveriş merkezleridir. AVM’ler Batı’dan gelmedi, bizim kültürümüzde hep vardı” şeklinde konuştu.
Tüfenkci: “AVM’ler kayıt dışını önüne geçiyor, vergi kayıplarını önlüyor, kayıtlı istihdamla işçi sağlığı ve güvenliğini temin ederek ekonomimize katkı sağlıyor”
Bakan Tüfenkci konuşmasını şöyle sürdürdü: “Bugün alışveriş merkezlerinde büyük mağazalar, ticaret hacminin artması, kayıt dışılığın önüne geçilmesi, vergi kayıplarının önlenmesi, kayıtlı istihdamla işçi sağlığı ve güvenliğinin temin edilmesi gibi konularda ekonomimize önemli katkılar sağlamaktadır. Önümüzdeki dönemde de alışveriş merkezlerinin önemi artarak devam edecektir. İnsanların alışveriş etme biçimlerinin değişmesiyle birlikte perakende sektöründe de yeni gelişmeler yaşanacaktır. Gelecekte belki AVM’lerde değişiklik olacak, ihtisas AVM’leri, sosyal yaşam alanlarını zenginleştiren AVM’ler dikkat çekecektir.”
“Türkiye’de hala AVM yatırımı konusunda yeni fırsatlar var”
Tüfenkci: “Türkiye’de alışveriş merkezleri konusunda Avrupa ve diğer gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelere baktığımızda hala kiralanabilir alanlar olması gerektiğini ve bu sektörde boşluklar olduğunu görebiliriz. Evet İstanbul’da, Ankara’da, Denizli’de bazı bölgelerde doygunluk olsa da diğer kentlerimizde yeni fırsatlar var. Türkiye kendine güvenen, bu coğrafyaya güvenen hiçbir yatırımcıyı mahcup etmedi. Türkiye’ye gelmek isteyen birçok yatırımcıyı Türkiye’de ağırlamış olacağız. AVM’ler bulundukları bölgenin kentleşmesine ve istihdama katkısı büyük, mağazalarda çalışanlarla beraber temizlikten güvenliğe istihdam yaratmaktadır.
“AVM’ler esnafı bitirmiyor”
Konuşmasına esnaflarla ilgili açıklama yapan Tüfenkci: “AVM’ler esnafı bitirmiyor. Esnafı farklı anlamda sektörel analizlerle değişen dünyaya ve değişen ticaret şekline bizlerin adapte etmesi lazım. AVM’ler kendini yeniliyor. Esnafımızı da bu anlamda geliştirecek projeleri tek tek hayata geçiriyoruz. Asla esnafın alternatifi AVM demiyoruz. Biz esnafı büyütüp tüccar yapıp AVM’lerde yer almasını istiyoruz. “
Konferansın açılış konuşmasını yapan AYD Yönetim Kurulu Başkanı Hulusi Belgü, perakende sektörünün AVM yatırımcısı, yöneticisi, perakendecisi, mağazaları, markaları, üreticileri, tedarikçileri ve çalışanları ile bir bütün ve kocaman bir aile olduğunu vurguladı. Belgü: “Bu büyük ailenin tek bir üyesinin yaşayacağı zor durumun bütün aileyi etkileyeceğinin bilinci ile hareket ettik. AVM Yatırımları Konferansı’nın çıkış noktası da aslında bu bakış açısı oldu. Sektörümüzü daha ileriye taşımak için yapabileceklerimizi konuşmak, yaşadığımız problemlere kalıcı çözümler getirmek, dünyada perakende sektörünün trendlerini değerlendirmek ve yol haritamızı çizmek için bugün buradayız” dedi.
Belgü sözlerine şöyle devam etti: “ Ülke olarak geçtiğimiz yıl ekonomik, siyasi ve sosyolojik olarak zor günler yaşadık. Tüm sektörler gibi perakende sektörü de bu zor şartlardan nasibini aldı. Yaşadığımız topraklar tarihin her döneminde pek çok zorluklara şahit olmuştur. Zira yaşadıklarımız, bu kadar önemli ve kıymetli bir bölgede bulunmanın verdiği sorumluluğun kaçınılmaz sonucudur. Geçmişe dönüp baktığımızda bütün bu zorluklardan birlik beraberlik duygumuzu kaybetmediğimiz için güçlenerek çıktığımızı görüyoruz. Şimdi de zaman birlik – beraberlik ve kenetlenme zamanıdır. Şimdi her zamankinden çok birlikte hareket etme zamanı, uzlaşma, anlaşma ve işleri kolaylama zamanıdır. Devlet, perakendeci, alışveriş merkezi yatırımcısı el ele verme zamanıdır.”
AVM’ler hakkında rakamsal bilgileri paylaşan Belgü, AYD bünyesindeki 124 AVM’nin 53,5 milyar dolarlık yatırımı bulunduğunu aktararak, Türkiye’ye gelen yabancı sermaye yatırımının yüzde 10’unun AVM’lerle girdiğini söyledi. AVM’lerde 2016’da 100 milyar TL’lik alışveriş yapıldığını dile getiren Belgü, ciroların 2017’de 110 milyar TL’ye 2023’te ise 200 milyar TL’ye çıkacağı öngörüsünde bulundu. Belgü, AVM sayılarına bakıldığında 2023’te 475’e, kiralanabilir alanın ise 15 milyon metrekareye ulaşmasını beklediklerini söyledi.
Sektörde yaşanan problemlere çözüm önerileri getiren Hulusi Belgü şöyle devam etti: “AVM yatırımları yapılırken yatırımcılarının çok ciddi KDV alacağı birikiyor. Burada devletimiz bize yardımcı olabilirse bu gelirden elde ettiğimiz -tabi ki önce tahsil ettiğimiz için faiz avantajımız olacaktır- bunu perakendeci ile her zaman paylaşmaya hazırız. Aynı şekilde perakendecilerimizin ödediği kiraların KDV miktarının tekrar gözden geçirilmesinin hepimiz için faydalı olacağını düşünüyoruz. Son günlerde sektörümüzde çok konuşulan ortak giderler konusunu gündeme getirmek istiyorum. Bu konuyla ilgili hem perakendeci hem de AVM yatırımcısını memnun edecek şekilde yeniden düşünüleceğine ve bir orta yol bulunacağına inanıyoruz. Doğru olduğuna inandığımız sistem, tüm dünyada uygulanan daha önce de federasyonda 5 dernek tarafından imzalanan sistemdir. Hep söylüyoruz AVM’leri biz banka kredisi ile yapıyoruz. Banka bizim ayrılmaz bir parçamız. Bu konuda görüşmelerimiz devam ediyor, kur fixleme, vade uzatılması gibi konular konuşuluyor. Ancak öncelikle bankaların da tavsiye ettiği perakendecinin hedge ile dövizdeki dalgalanmaya karşı kendilerini korumaları. Yoksa biz de TL’ye dönmeyi arzu ederiz ama bunun tek muhattabı biz değiliz, bankalar da bu konuda önemli. Bu anlamda da Bankalar Birliği ile görüşmeye gittik.”
Belgü: “Perakendeci ile biz ortak çözümler üretmeliyiz, daha sık bir araya gelmeliyiz. AVM yatırımcısı elinden geldiği kadar perakendeciye kur sabitleyerek, indirim yaparak yardımcı oluyor. Ama bir noktaya herkesin bir sınırı var. Perakendeci o senenin karlılığına odaklanmış durumda oysa AVM yatırımcısı 15 yıllık gelirlerine odaklanıyor. Örneğin sıkıntılı dönemde 1 sene indirim verilebilir ama sonrasında perakendeci 5 yılda 10 yılda geri ödeme şeklinde kiralarında bir artışı kabul edebilir. Önemli konulardan biri de ticari gayrimenkul ve konut kiraları aynı kanunda aynı şekilde olmaması gerektiğini düşünüyoruz. Konutta devlet bireyleri korumak zorunda. Oysa biz ticari gayrimenkullerle ilgili kiralamalar yaptığımızda devletin her iki ticaret adamına eşit uzaklıkta olması gerektiğini düşünüyoruz. Bir de perakendenin çok dile getirdiği AVM’lerden erken çıkış konusu var. Bu konuda oturup uzlaşmak lazım. Belki yaı yarıya belki 3’te 2’de uzlaşılabileceğini düşünüyorum” diyerek sözlerine son verdi.
Emaar’ın Dubai Mall için geliştirdiği ve yüksek başarı elde ettiği müşteri deneyimini şimdi de Emaar Square Mall’la İstanbul’a taşıyacağını kaydeden Emaar Türkiye Pazarlama Satış ve Kiralama Kıdemli Direktörü Arzu Uludağ Elazığ ise; “Neredeyse Türkiye nüfusu kadar, yani yılda 80 milyon kişi, Dubai Mall’u ziyaret ediyor ve Dubai, dünya haritasında bir destinasyon haline geldi” dedi. 350 bin metrekare kiralanabilir alanda, dünyanın önde gelen gayrimenkul geliştirme şirketi Emaar Properties’in deneyimini Nisan’da açılacak Emaar Square Mall’a taşıyacaklarını ve ülkenin bugününe ve geleceğine güvenerek iddialı hedefler koyduklarını söyledi. Uludağ ayrıca “Emaar Türkiye olarak, Emaar Square Mall’a yılda 25 milyon ziyaretçi bekliyoruz. Dakikada 100 kişi Emaar Square Mall’un kapılarından geçecek. Sanılanın aksine, Türkiye ve İstanbul, alışveriş merkezlerine henüz doymadı. Ayrıca hedeflerimizi sadece iç tüketimden beslenerek yapmayacağız. Şu anda AVM’lerde yabancı ziyaretçilerin oranı ortalama yüzde 2. Dubai deneyimine güvenerek, kendimize önemli bir hedef koyduk: 2023’e kadar kendi yabancı ziyaretçi oranımızı yüzde 10’a çıkarmak istiyoruz” dedi.
