İçişleri Bakanlığı, yeniden kapılarını açan AVM’lerin çalışma usullerini 11 Mayıs’ta 81 il valiliğine gönderdiği genelgeyle belirledi. AVM-DER Başkanı Tahir Çelik, yayınlanan tebliğ sonrasında bir değerlendirmede bulundu. Doğru bilenen yanlışları anlatan Çelik, ““AVM’ler milli ekonominin bir parçasıdır” dedi.
İçişleri Bakanlığı tarafından, alışveriş merkezleri hakkındaki koronavirüs tedbirleri kapsamında, alışveriş̧ merkezlerinin 11.05.2020 tarihinden itibaren faaliyetlerini sürdürürken 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuatça belirlenen kurallara ilave olarak; Ticaret Bakanlığı ile yapılan değerlendirmeler ile Sağlık Bakanlığı’nın alışveriş merkezlerinde alınması gereken önlemlere ilişkin yazısı çerçevesinde uyulması gereken usul ve esaslar İl Umumi Hıfzısıhha Meclisi’nce karara bağlanarak ilgili Valilikler tarafından AVM’lere tebliğ edildi.
AVM-DER, tebliğ sonrası bir açıklama yaptı. Açıklamada şunlar belirtildi:
“AVM- DER olarak, yaşanan COVİD-19 salgını ile mücadele konusunda dile getirmiş olduğumuz önerilerin yayınlanan tebliğde yer almış olmasını memnuniyetle karşılıyoruz. Alışveriş merkezlerinin talep edilen tedbirlerin yerine getirilmesi konusunda en hassas şeklide davranacaklarından kimsenin kuşkusu olmamalıdır.
Birçok perakande markamız denenen ürünlere ultraviyole ışını uygulanması işleminin yapılabilmesi için ürün dezenfekte kabinleri hazırlatmıştı. Ancak bu durumun insan sağlığına zararlı etkileri olması nedeniyle önerilmemesi ve böyle bir işlem kesinlikle uygulanmaması kararı üzerine vazgeçilmiştir. AVM’lerde alınan tedbirlerde en zor olanın perakende mağazalarının içerisindekiler olduğu görülmüştür. Bununla birlikte Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Mehmet Ceyhan ile Prof. Dr. Bengi Başer gibi kıymetli hocalarımız bulaşmanın yüzde 90’nın solunum yoluyla, yüzde 10’nun ise temas yoluyla olduğunu ifade etmişlerdir. Sayın Prof. Dr. Mehmet Ceyhan Hocamız 8 Mayıs’ta bir televizyon yayınında “salgının başlangıcında bir yanılgı oldu; poşetten, koliden, elbiseden, ayakkabıdan yayıldığını zannettik ama şimdi geldiğimiz noktada anlıyoruz ki o şekilde virüs yayılmıyor, bu şekilde çok nadir bulaşır belki ama esas olarak solunum yoluyla damlacıkla ağız ve burundan girerek hastalandırmaktadır” şeklinde konuşmuştur. Bu açıklama alışverişin doğasında olan birçok işletmenin dikkat etmesi açısından önem arz etmektedir.
Bir diğer önemli konu ise klima konularıdır. Bu konuda yazılı, görsel ve sosyal medyada alanında uzman olmayan kişilerce oluşturulan bilgi kirliliği toplumda panik havası oluşturmaktadır. Alışveriş merkezlerinin ortak alanların da genel olarak karışımlı havalı klima santralleri kullanılmaktadır. Yayınlanan Genelgede belirtildiği üzere merkezi iç ortam havası kesinlikle kullanılmayarak sistemler ortama yüzde 100 taze hava verecek şeklide gece de çalıştırılması ile çözüm bulunacaktır. Ayrıca merkezi havalandırma sistemi haricinde bir klima sistemi de kullanılmayacaktır. Ayrıca Sağlık Bakanımızdan “Bilim Teknik Kurulu” oluşturulmasını talep etmiştik. Bu yüzden yayınlanan Genelge kapsamında Valiliklerce, içinde halk sağlığı uzmanı ve makine mühendisinin bulunacağı beş kişilik bir komisyon oluşturulması ve denetim yapacak olmasını önemsiyoruz.
“AVM’ler milli ekonominin bir parçasıdır”
Perakende sektörü geçtiğimiz son 15 yılda benzerine rastlanmamış bir büyümeye imza atmışlardır. Örneğin geçmişte yabancı markaların tekstil üretimi yaptırdığı bir ülke olarak anılan Türkiye, dev markalarla dünyanın dört bir yanındaki insanları giydirir hale gelmiştir. Markaların dünya çapında büyümesi ve bayrağımızı dalgalandırması ülkemizle alışveriş merkezleri ile mümkün olabilmiştir. Yurt içinde 3-5 şubesi olan markaların bu sayede sadece yurt dışında onlarca yüzlerce mağazaları olmuştur. AVM’ler olmasa yurt dışından gelen markalarda satılan ürünleri bugün çok daha yüksek fiyatlara almak zorunda kalırdık. Bu sektörden 2 milyona yakın kişi ekmek yemektedir ve alışveriş merkezlerine ülkemizde 2,5 milyar ziyaretçi gelmektedir. Ülkemize ekonomi olarak bu kadar katma değer sağlayan AVM’ler milli ekonominin en büyük paydaşlarından biridir.
AVM açılış süreçleri
11 Mayıs tarihi itibariyle kademeli olarak açılmaya başlayan AVM’ler süreci olağan bir şekilde ilerlemektedir. Öncelikle büyük ölçekli perakende grupları mağazalarını açmışlardır. Önemli bir perakende grubu ise 1 Haziran’da açacaktır. Ortalama yüzde 35-40 oranında bir doluluk gözlenmektedir. Ziyaretçi sayıları geçen yıl aynı döneme göre yüzde 25 yüzde 30’lar civarında gerçekleşirken cirolar yüzde 40-50 mertebelerindedir. Ciroların bayrama kadar peyder pey artarak yüzde 50-60 oranına yükselmesi tahmin edilmektedir.
Ayrıca personel giriş kuyrukları, ATM kuyrukları ile yurt dışındaki mağazaların açılışlarından medyada paylaşılan fotoğraflar ile algı yönetimi yapılması üzüntü vermiştir. Elbette binlerde kişinin tek tek ateşleri ölçülerek maskeli olarak girişinin sağlanması kuyruklar oluşturabilir bu da tedbirlere bağlı kalmanın bir göstergesi olarak anlaşılmalıdır. Süreci yöneten AVM yöneticileri iyi bir eğitim almış, önemli bilgi birikimi ve tecrübeye sahip profillerden oluşmaktadır ve bu zor süreci en iyi şekilde yürüteceklerdir.
