Atilla YILDIZTEKİN
Ülkemizde sayıları 400’e yaklaşan alışveriş merkezlerimize, AVM’lerimize olan ilgi büyük. Sayılarının artması, Anadolu’ya yayılmaları, AVM’lerimizin yan yana aynı bölgede açılması, ucuzluğu teşvik edecek şekilde outlet kavramının kullanılması, müşterilerin ziyaretini teşvik etmek amacıyla çocuk oyun alanları yaratılması, sinemaların açılması, yemek bölgeleri yaratılması, kolay ve ücretsiz araç park alanları bu yapının teşvik edici unsurlar. Yazın serin, kışın ılık bir ortam yaratılması, ücretsiz servislerle müşteri taşıması, metro veya metrobüs hatları ile bağlantılar da kolaylık yaratıyor.
Bütün bu avantajlarının yanında, AVM’ler bilinen markalara mağaza kiralayarak bir satış olanağı vermek amacıyla kurulmuştur. İstenen, bu cazip olanaklarla müşterilerin AVM’lere gelmesi ve buradaki satış mağazalarından ihtiyaçlarını, hatta ihtiyacı olmayan şeyleri bile satın almalarının kolaylaştırılması. AVM’lerin sayısı azken bu teori kolayca gerçekleşebilmekteydi ancak yan yana ve çok sayıda AVM açılması bu tesislerin gün geçtikçe alışveriş yerine, güzel zaman geçirme alanlarına dönüşmesine yol açtı. En yeni açılan AVM, en çok rağbet gören AVM haline gelmiş, eskilerin verimliliği düşmüş durumda. Bazı AVM’ler ticari fonksiyonunu kaybetmiş ve artık AVM’ler bir hastane, okul dönüşümü talebiyle karşı karşıya kalmıştır.
AVM’lerde lojistik maliyetler nasıl azaltılır?
AVM’lerde satış yapan firmaların beklentisi, mağazalarına ulaştıracakları ürünlerin taşıma ve depolama maliyetinin azaltılması… AVM mağazaları işyeri kiraları çok yüksek olduğu için buralarda ürün depolayamamakta ve günlük ürün beslemelerle, az alanda daha fazla teşhir özelliği olan mağazalar işletmektedir. Lojistik maliyetler ürün satış fiyatı üzerinde yüzde 10-15 oranında bir maliyet yaratmaktadır. Bu maliyetin AVM hareketine düşen kısmı, yüzde 5 ile 10 arasında bir yerde yer almaktadır. Özellikle sayıları artan Anadolu AVM‘lerinde bu marjlar daha yüksektir. Bu giderlerin düşürülmesi firmaların kâr marjlarını arttıracaktır. Bunun yaratılması için yapılacak çalışmalar şu şekildedir. Küçük miktarda ürünlerin uzak mesafelere kargo, ambar veya dağıtım şirketleri ile taşınması ciddi bir maliyet yaratmaktadır. Yeni bir yapıya gereksinme vardır.
Yapılacak çalışma konsolidasyon, iş birleştirme dediğimiz alt yapının kurulmasıdır. Her AVM’de, gelen ürünlerin mağazalara tek elden dağıtılacağı yapılar oluşmaya başladı. Bu uygulama AVM içi dağıtım maliyetini kolaylaştırıyor, hızlandırıyor ve ucuzlatıyor. Gelen her ürün kim getirirse getirsin tek noktadan teslim alınıyor, adrese teslim ediliyor ve varsa iadeler de aynı kanalla toplama alnına taşınıyor.
İşin ikinci adımı, bu AVM’lere yüzlerce küçük araçla gelen ürünlerin bir aktarma istasyonunda toplanıp sürekli ring seferleri ile tek seferde taşınması. İade kabulleri de bu yöntemle sağlanmış olacaktır. Şehir içi, hatta daha başarılı olan şehir dışı AVM nakliyesi bu yöntemle ucuzlayacak, büyüyen ölçekle hizmet kalitesi artacaktır. Yakın bir gelecekte ulusal dağıtım yapan şirketlerimizin de bu hizmeti vermek üzere yapılandırılmasını bekliyorum. İyi bir yazılım ve süreç yönetimi ile AVM’lerimizde her zaman ürün bulabilmemiz, maliyetlerimizi düşürmemiz mümkün olabilecektir.
