Pınar ALTANOĞLU SALMAN
Günümüzde perakende ve mağazacılık kavramları arasında en fazla anılan kavramların belki başında görsellik ve vitrin tasarımı vardır.
Hemen her firmada görsel mağaza tasarımında ve vitrin tasarımında bu konularda eğitim almadıkları halde, işi bilen birileri vardır, halen işi bilenler ve okullu olanlar arasında uygulamada büyük farklılıklar yaşanmaktadır. Acaba aileden gelen estetik gözüne güvenilenler mi yoksa okullular mı görsel mağaza tasarımı konusunda çalışmalıdır? Bu büyük dilemma 2000’li yılların ilk çeyreğini yaşadığımız bu günlerde hala tam netleşmemiştir. Görsel mağaza tasarımı yeni çıkan manken modellerine bir iki dekor malzemesi katıp vitrin tasarımı yapmak değildir.
Teknik anlamda görsel mağaza tasarımı ve vitrin tasarımı konusunda 2000 yılından itibaren sektörde, 2003 yılından itibaren önce Yeditepe Üniversitesi Perakende ve Mağazacılık Bölümünde, 2007’den itibaren Mimar Sinan Üniversitesi Sahne Dekor Tasarım Bölümünde görsel mağaza tasarımı konusunda sektöre eleman yetiştirmekteyim. Görsel mağaza tasarımına nakit ve vakit ayıran, bu konuda bir departman kuran birçok firmada öğrencilerim farklı pozisyonlarda çalışmaktalar, hatta Kanada, İspanya, Almanya’da görsel mağaza tasarımcısı (Dünya diliyle – visual merchandiser) olarak çalışan öğrencilerim bana hem büyük bir gurur yaşatmakta hem de bilgime bilgi katmaktalar.
Peki, o zaman bir önceki “Vitrinler Konuşur…” başlıklı ve bine yakın kişi tarafından görülmüş olan yazımda anlatmaya başladığım bu konuyu biraz detaylandırmak ve her yazıda konunun detaylarını sırasıyla sizlerle paylaşmak ve özellikle AVM’lerde görsel mağaza tasarımı konusunu incelemek istiyorum.
Görsel mağaza tasarımı yeni açacağınız mağazanın yerinin seçilmesi (lokasyon) aşamasında başlar, mağaza lokasyonu konusunda görsel mağaza tasarımı departmanının bir bölümü önceden tanımlanmış olduğunu dilediğim “Markanızın Müşteri Kolajı’’ kapsamında ‘’Bölgesel Hedef Kitle Analizi’’ yaparak size seçtiğiniz lokasyon ile ilgili ‘’Mağazanızın Görsel Dili’’ ile ilgili bir çalışma sunmalıdır.
Pazarlama ve satış departmanlarınızla birebir çalışan bir mağaza görsel tasarım departmanı bugüne kadar masraf kapısı olarak görülürken, birden kârlılığın bir parçası haline geldiğinde, artık marka olarak yaptığımız her satışın içine bir görsellik payı koymak, ürünün fiyatlamasında yer aldığında dünyada dönem dönem izlemekte olduğumuz ve biz niye böyle tasarımlar yapamıyoruz diye düşündüğümüz tasarımları hayata geçirmek için bize finansal kaynağı sunmaktadır aslında.
Görsel mağaza tasarımı neleri kapsar?
1. Mağaza lokasyonundan başlar,
2. Mağaza içi trafik ve reyon planlarını yapar,
3. Koleksiyon hazırlıkları ve sunumları ile ilgili çalışmalar yapar,
4. Reklam, fotoğraf, video çekim hikayeleri, styling çalışmalarında yer alır,
5. Mağaza içi koleksiyon yerleşimleri, sunumları ve bunların kitapçıklarının hazırlanması işini yapar,
6. Yıllık görsel mağaza tasarımı planı (özel günler ve dönemlere yönelik kampanya – indirim sunumları)
7. Tüm mağaza ekibinin ve görsel mağaza tasarımı ekibinin görsellik konusundaki bilinç ve eğitimini üstlenir,
8. Tüm tasarımların uygulama maliyetlerini önceden çıkartarak, örnek vitrin ve mağaza içi reyon maketlerini hazırlar. Buna göre önemli dönem sunum senaryoları ve uygulamaları tamamlanır. Yöneticiler tarafından en uygun maliyet – etki dengesini kuran tasarım seçilir ve uygulama yolu açılır.
Bu saydıklarım görsel mağaza tasarımının kapsamının belli bir bölümü, eminim bunları okuduğunuzda içinizden “Hoca ne yaptın, bu kadar vakit bizde nerde… Görselciler mağazaları dolaşıp, etrafı biraz toplasın, arada maliyeti düşük, etkisi büyük vitrinler hazırlasın yeter” diye geçirenler var. Onlar için de hap formüller var elbette ama ben size bu fikir de nasıl akıllarına gelmiş diye düşündüğünüz tasarımların kulisinden biraz örnekler vermek istedim.
Çözüm pazarlama, satış, üretim, tasarım, reklam departmanlarında görsel mağaza tasarımcılarınızın olması, neye göre, eğitimine göre elbette… Görsel mağaza tasarımı konusunda uzmanlaşan tekstil tasarımcısı, mimar, reklamcı, fotoğrafçı, satış ve pazarlamacı kârınıza kâr katacak olan vazgeçilmez ekip arkadaşlarınız olacaktır, ama elbette değişim aslında harika bir serüvendir, biraz cesaret, bir tutam güven ve aldığı kadar birlik olmak gerek. Birbirimize değer vererek hepimiz birimiz için diyebilen ekipler kurmak gerek…
AVM yöneticilerimiz için ise yine aynen firmalar gibi belli kritik departmanlarda çalışacak görsel mağaza tasarımcıları ekibin başarısını arttıracaktır. Detayları istedikleri takdirde etraflıca yazabilirim.
Bir sonraki yazımdan itibaren sizlerle son yıllarda öğrencilerimin belli sektörlerde hazırladıkları projelerin bazen tamamını, bazen belli bölümlerini paylaşmak ve görsel mağaza tasarımı neleri kapsar hangi detaylarla çalıştığımızı biraz olsun görmenizi istiyorum. Yorumlarınız ise yazılarımda bana yol gösteren kuzey yıldızı olacaktır…
