Harmoni Gayrimenkul Değerleme, kapsamlı bir “Türkiye Perakende Sektörü” raporu yayınladı. Türkiye’nin en önemli sektörlerinden olan perakende, Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) verilerine göre toplamda 1.2 trilyon TL’lik ciro büyüklüğüne sahip. 2,5 milyon insanın çalıştığı perakende sektörü, bünyesinde barındırdığı birçok farklı aktör ile hizmet sektörünün önemli bir temsilcisi konumunda. Harmoni, sektörün verilerini inceleyerek önemli veriler ortaya koydu.
Sermaye Piyasası Kurulu’ndan onay alarak 2007’den bu yana binlerce rapora imza atan Harmoni Gayrimenkul Değerleme şirketi, “Türkiye Perakende Sektörü” raporu yayınlayarak sektöre mercek tuttu. Türkiye İstatistik Kurumu verileri dikkate alınarak 2018-2020 yılları arasındaki Perakende Satış Hacim Endeksi’ne odaklanılan raporda kapsamlı bilgilere yer verildi.
Perakende Satış Hacim Endeksi
Bu göstergeye endeksin alt kalemleri özelinde bakıldığında, aşağıdaki grafikte görüleceği üzere 2018 yılından bu yana liderliği elinde tutan posta yoluyla veya internet üzerinden perakende satışlarının güçlü liderliği dikkat çekiyor. 2019 yılında 5 alt kalem pozitif sinyal verirken 2020 yılında da endeks değişimi pozitif olan 5 alt kalem bulunmaktadır.
Perakende Satış Hacmi Sektörlere Göre Yıllık Ortalaması
* 2020 ortalamasına Aralık ayı dahil değildir.
2019 yılında bir önceki yıla göre yüzde 38 artış gösteren posta veya internet üzerinden yapılan perakende satış hacmi endeksi 2020 yılında yüzde 71 artış yaşamıştır.
Takvim ve Mevsim Etkilerinden Arındırılmış Perakende Satış Hacim Endeksi’ne göre;
Perakende Satış Hacmi Sektörlere Göre Yıllık ve Aylık Değişim Oranları (%), Kasım 2020
Sabit fiyatlarla perakende satış hacmi 2020 yılı kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 2,2, bir önceki yılın aynı ayına göre ise yüzde 11,9 oranında artış göstermiştir. Özellikle gıda, içecek ve tütün kaleminin aylık yüzde 1,3 azalış; posta/ internet üzerinden yapılan satış hacim endeksinin aylık yüzde 8.9, yıllık yüzde 69.8 artış gösterdiği dikkat çekmektedir.
2020 Aylık Perakende Satış Hacmi & TÜFE Değişimleri
TÜİK’ten elde edinilen perakende verilerine göre, 2020 yılı Perakende Satış Hacmi kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 2 artmıştır ancak aynı dönemde enflasyon artışı da yüzde 2 gözlemlenmiştir.
2020 Yıllık Perakende Satış Hacmi & TÜFE Değişimleri
2020 yılı Perakende Satış Hacmi kasım ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre ise; yüzde 12 artmıştır ancak aynı dönemde enflasyon artışı yüzde 14 oran ile bunun üzerinde gözlemlenmiştir.
Perakende Ciro Endeksi
Türkiye İstatistik Kurumu verileri dikkate alınarak 2018-2020 yılları arasındaki Perakende Ciro Endeksi’ne (2015=100) odaklanılmıştır. İlgili veriler aşağıda belirtilmiştir.
Perakende Ciro Endeksi
Bu göstergeye endeksin alt kalemleri özelinde bakıldığında 2019 yılında tüm kalemler pozitif sinyal verirken 2020 yılında da endeks değişimi negatif olan 2 alt kalem bulunmaktadır.
Perakende Ciro Endeksi Sektörlere Göre Yıllık Ortalaması
*2020 ortalamasına Aralık ayı dahil değildir.
2020 yılında bir önceki yıla göre tekstil, giyim ve ayakkabı ile otomotiv yakıtı sektörleri ciro endeksi yıllık ortalamasının azaldığı görülmektedir. 2019 yılında yüzde 51 artış gösteren posta veya internet üzerinden yapılan perakende satışları ise 2020 yılında yüzde 85 artış yaşamıştır.
Takvim ve Mevsim Etkilerinden Arındırılmış Perakende Ciro Endeksi’ne göre;
Perakende Ciro Endeksi Sektörlere Göre Yıllık ve Aylık Değişim Oranları (%), Kasım 2020
Cari fiyatlarla perakende ciro endeksi 2020 yılı kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 3,7, bir önceki yılın aynı ayına göre ise yüzde 26,1 oranında artış göstermiştir. Hem aylık hem de yıllık oranlara bakıldığında hiçbir sektörde ciro endeksi düşüşü yaşanmamıştır. Özellikle posta/ internet üzerinden yapılan satış hacim endeksinin aylık yüzde 12,7, yıllık yüzde 89,5 artış gösterdiği dikkat çekmektedir.
2020 Aylık Perakende Ciro Endeksi & TÜFE Değişimleri
2020 yılı Perakende Ciro Endeksi kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 4 artmıştır, aynı dönemde enflasyon artışı yüzde 2 gözlemlenmiştir.
2020 Yıllık Perakende Ciro Endeksi & TÜFE Değişimleri
Perakende Ciro Endeksi kasım ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre ise; yüzde 26 artmıştır, aynı dönemde enflasyon artışı yüzde 14 gözlemlenmiştir.
JLL tarafından yayınlanan Türkiye’nin Makroekonomik ve Gayrimenkul Piyasası Verileri 3Ç Raporu’na göre; perakende pazarındaki EUR bazında birincil kira, 3Ç 2020 itibarıyla revize edilerek metrekare başına aylık 70 EUR seviyesinde kayıt altına alınmıştır. TL birincil kira ise TL’nin değerindeki kayda değer gerileme nedeniyle metrekare başına aylık 600 TL olarak revize edilmiştir. Ayrıca birincil getiri oranının 3Ç 2020 itibari ile yüzde 8,75 seviyesinde sabit kaldığı öngörülmektedir.
Yüksek indirimler sunan mağazalar popülerlik kazandı
2020 yılında nisan ve mayıs ayında düşüşe geçen perakende satış hacmi endeksi haziran ayı itibariyle artışa geçmiştir. Endeksin sektörlere göre yıllık ortalaması incelendiğinde posta veya internet üzerinden yapılan alışverişlerin bir önceki yılın ortalamasına göre yüzde 71 artış ile 342.53’e ulaşması dikkat çekmektedir. Bu durumun pandeminin başlangıcının ve normalleşme sürecinin etkisinden kaynaklandığı söylenebilir. Haziran ayı itibariyle insanların eski alışveriş alışkanlıklarına döndüğü, özellikle elektronik ortamda alışverişe yöneldiği görülmektedir.
Henüz Covid-19 sonrası dönemin etkisini içermeyen Perakende Ciro Endeksi, 2020 şubat ayında yıllık yüzde 22’lik büyüme göstermiştir. Aynı dönemde yıllık TÜFE artışının yüzde 12 olduğu düşünülürse, perakende sektörü cirosundaki yıllık büyümenin enflasyonun üzerine çıkması ile 2019 ağustos ayında başlayan olumlu eğilimin 2020 şubat ayında da devam ettiğini söylenebilir. Mart ayında salgının Türkiye’de etkilerini göstermeye başlaması ile Perakende Ciro Endeksi’nde düşüş yaşanmaya başlaması, ancak TÜFE’de artışların devam etmesi sektörü olumsuz etkilemiştir. Haziran ayı normalleşme süreci sonrasında temmuz ayı itibariyle ciro endeksinde artışlar tekrardan yüzde 20’leri bulmuştur. Enflasyonun yıllık artışının yüzde 10’larda kalması ile sektörde büyümenin olumlu eğilimleri yeniden görülmektedir. Bu noktada, enflasyon oranın üzerinde gerçekleşen her artış, zorlu geçen bir yılın ardından güçlü normalleşme sinyalleri olarak yorumlanmaktadır.
Pandemi sürecinde hanelerde yaşanan ekonomik durgunluk sebebiyle uygun fiyatlı ürün talebi artmaya başlamıştır. İşgücü yerelleştirme, vergiler ve daha yüksek yakıt ve elektrik gibi ekonomik reformlarla ilişkili artan maliyetler ile tüketici harcamaları azalırken perakendeciler e-ticaretin baskısına ve alışveriş davranışındaki değişikliklere maruz kalmıştır. Dolayısıyla, fiyat bilincine sahip tüketici harcamaları ile yüksek indirimler sunan mağazalar popülerlik kazanmaya başlamıştır.
