Yüksek maliyetlere paralel olarak artan fiyatlar nedeniyle Türkiye’de alışveriş yabancılar için de cazibesini kaybederken BMD üyesi markaların ‘acil’ toplantısında fahiş kira artışı talepleri ve şeffaf olmayan ortak alan giderleri mercek altına alındı. Toplantıda perakendeciler için giderek ağırlaşan bir yük olan kiralarla ilgili sorunun ancak mevzuat değişikliğiyle çözülebileceği vurgulandı.
Markalar yüzde 500’e varan fahiş kira artış talepleri ve AVM’lerde şeffaf olmayan genel giderlerle ilgili sorunları değerlendirmek üzere bir araya geldi. Çatısı altında 516 marka bulunan Birleşmiş Markalar Derneği’nin (BMD) ev sahipliğinde düzenlenen toplantıda, kalıcı çözümün ancak ilgili mevzuatta değişiklik yapılmasıyla mümkün olabileceği konusunda görüş birliğine varıldı.
BMD Başkanı Sinan Öncel, Ticaret Bakanlığı Perakende Ticaret Daire Başkanı Burak Kaplan’ın da katıldığı toplantıda kiranın markalar için en önemli maliyet kalemleri arasında yer aldığını hatırlattı. Üye markaların yüzde 91’inin fahiş kira artış taleplerinden şikâyetçi olduğunu vurgulayan Öncel, şöyle devam etti:
“10 uzama yılı sona eren kontratlarda yüzde 400-500’e varan oranlarda kira artış talepleri ile karşı karşıya kalıyoruz. Ayrıca şeffaf olmayan ortak alan giderleri nedeniyle AVM’lere her ay en az 700 milyon lira fazladan ödeme yapıyoruz. Her iki konuda da üyelerimizden yoğun şikâyetler alıyoruz. Er veya geç fiyatlara yansıdığı için enflasyonla mücadeleye de zarar veren fahiş kira artışı talepleri ve şeffaf olmayan ortak alan giderleri sorununu yaklaşık 250 markamızın temsilcilerinin katıldığı toplantıda bütün boyutlarıyla ele aldık. Kiralarla ilgili kalıcı çözüm için ilgili mevzuatta değişiklik yapılması gerekliliği konusunda ortak mutabakat oluştu. Genel giderlerle ilgili de AVM yönetimlerinin Şubat 2023’te yürürlüğe giren yasanın gereklerini yerine getirmelerini bekliyoruz.”
“Her beş markadan dördünün yabancıya adet satışı geriledi”
BMD’nin üyeleri arasında yaptığı ağustos ayı anketinin sonuçlarını da değerlendiren Öncel, yerli müşterinin gıda dışındaki harcamalarda kısıntıya gittiği bir süreçte yabancılar için de Türkiye’de alışverişin cazibesini kaybettiğine dikkat çekti. Öncel, şunları söyledi:
“Perakende cirolarında yabancıya satışların önemli yeri var. Örneğin 2022’de toplam kartlı harcamalar içinde yabancıların payı yüzde 10 düzeyine ulaşmıştı. Ancak Avrupa’daki birçok ülkeden daha pahalı hale geldiğimiz için yabancıların gözünde de alışveriş cazibemizi kaybettik. Ülkemize sekiz ayda gelen ziyaretçi sayısında yüzde 7,1’lik artışa rağmen üyelerimizin yüzde 80’i, yani her beş markamızdan dördü, aynı dönemde yabancıya adet satışının geçen yıla göre azaldığını beyan etti. Bankalararası Kart Merkezi’nin (BKM) verileri de yabancıya satışlardaki daralmayı net bir şekilde gözler önüne seriyor. BKM verilerine göre ocak-ağustos döneminde Türkiye’de kredi ve banka kartı ile yapılan harcamalar yüzde 100,2 artarken, yabancı kartlarda bu oran yüzde 45’te kaldı. 2022’de yüzde 10,2 olan yabancıların kartlı harcamalar içindeki payı bu yılın sekiz aylık bölümünde yüzde 5,2’ye geriledi. Bir başka ifade ile yabancı turist ülkemize geldi, gezip eğlendi ama alışveriş yapmadan gitti.”
Alım gücündeki daralma nedeniyle yerli müşterinin de gıda gibi zorunlu ihtiyaçları dışındaki harcamalarını olabildiğince kıstığına dikkat çeken Öncel, piyasada giderek artan sıkışıklığın önümüzdeki aylar için tüm sektörü endişelendirdiğini sözlerine ekledi.
