Ana Sayfa Gündem Özel gün vitrinleri

Özel gün vitrinleri

Pınar ALTANOĞLU SALMAN

Perakende sektörünün en hareketli dönemleri hepimizin bildiği gibi yıl içindeki özel günlerdir. Her ülkede özellikle Amerika’da kutlanan bayramlar, yeni yıl ve elbette Anneler Günü, Babalar Günü gibi özel günler, zamanla tüm Avrupa ve dünyada kutlanır oldu.

Zaman içerisinde perakende dünyasının devi Amerika ve Avrupa ülkeleri her fırsatı değerlendirerek daha pek çok özel günü müşterilerin beynine ve kalbine nakşetmiştir. Hemen her yeni doğan özel günün kalbimizin bir köşesine dokunacak özellikleri vardır. Örneğin “Dünya Süt İçme Günü”’ gibi süt demek anne demek, anne demek hepimizin en hassas noktası gibi…

Bazı özel günler de vardır ki, izi genlerimizde, inançlarımızda, kalbimizde ve ruhumuzda kazılıdır. Ramazan gibi kutsal bir ayın ardından gelen bayram, bizim ülkemizde perakendeciler gibi hepimiz için bereket demektir, bayram ise o bereketin sonundaki kutlama, elbette en özel günlerimizden bu nedenle vitrinlerde, mağazalarda görsel anlamda da bayram kutlanır. Bayramın bereketi özellikle gıda perakendeciliğinde tüm yıl beklenen bir olaydır. Semt pazarlarında bile özel sunumlar hazırlanır bayramlarda…

Biz özel gün vitrinlerinde özel teknikler kullanırız. Müşteri gözüyle baktığımızda “amma da abartmışlar” dedirten vitrinler yapabilmek büyük başarıdır. Vitrin tasarımı bir bilim dalıdır, estetik sanatı ile geometrinin, insan psikolojisi ile işletmenin harmanlandığı bir bilimdir ve mağaza kârlılığında direkt rol oynar, çünkü satışın yüzde 75’i vitrinde gerçekleşir.

Vitrin tasarımı demek markanızın müşterinize vermek istediği mesajı açık ve net bir dil ve tüm vitrin tasarımı materyallerini – tekniklerini kullanarak anlatmak demektir. Vitrin tasarımcıları marka mesajınızı en iyi şekilde vitrinde müşterinize anlatabilir ancak önce “sizin müşterinize vitrinlerinizde ne anlatmak istediğinizi bilmeniz gerekir.”

Şimdi koltuklarınızda arkanıza dayanın ve düşünün bakalım, marka olarak müşterinize ne demek istiyorsunuz? Ve sonra mağazalarınızın vitrinlerini hatırlayın, hatta iyi bir görsel mağaza tasarımı sistemi kurduysanız, eminim bilgisayarınızda tüm mağazaların ana dış vitrinleri ve mağaza içi vitrin alanlarının fotoğrafları vardır. Bakın bakalım onlara, marka olarak emek verdiniz yıllardır, bu fotoğraflardaki vitrinler sizin anlatmak istediğinizi doğru ifade ediyor mu?

Hele bir de özel bir gün nedeniyle harcanan emek, maliyet, insan gücü, en önemlisi marka imajınız vitrinlerinize doğru yansımış mı?

Şimdi tüm bunları birkaç saniye düşündükten sonra dönemsel özel günleri aklınızdan geçireceksiniz, ekim ayı diyeceksiniz ne vardı, sonra kasım, ne var ki kasımda…

Ekim deyince nedense birçok kişinin ve yazık ki çocuklarımızın bile aklına daha anaokulundan itibaren “Halloween – Cadılar Bayramı” geliyor. “Cadılar Bayramı nedir” diye Google da ararsak, “Cadılar Bayramı, her sene 31 Ekim’de kutlanan, Pagan ve sonrasında Hristiyan kökleri olmasına rağmen günümüzde seküler bir kutlama halini almış bayram”. Çocukların genellikle korkunç kostümler giyerek kapı kapı dolaşıp şeker, meyve ve diğer hediyeleri topladığı bir bayramdır. Diğer Cadılar Bayramı kutlamaları arasında maskeli balolar, korku filmi seansları ve perili olduğuna inanılan evlere düzenlenen geziler sayılabilir.

Cadılar Bayramı bazı belli başlı Batı dünyası ülkelerinde kutlanır. Amerika’da oldukça büyük ve görkemli bir festival olan Cadılar Bayramı, Amerikan kültürünün etkisiyle diğer Batılı ülkelerde de yaygınlaşmaktadır. Kelt kültüründe 1 Kasım yaz bitişi ve kış başlangıcı kabul edildiği için kutlanmaya değer bulunmuş, zamanla bu kutlamalar Cadılar Bayramına dönüşmüştür.

Ben Hıdrellez gibi Türk kültüründe olan gündönümü bayramlarını hatta Hristiyanların yeni yıl ağaç süslemesinde bizden esinlendiği Nardugan’ı çok severim. Hani yüzyıllardır tarihimizde olan 22 Aralık haftasında Akçaçam ağaçlarının süslendiği bayram…

Hala Nardugan ne diye düşünüyorsanız? Google der ki, “Ön Türkler’ de ve İslamiyet’e kadar olan Türkler ile Sümerlerde de aynı adla anılan yeni yıl bayramıdır. Her yıl 22 Aralık’tan sonra gelen ilk dolunayda kutlanır. Bunun nedeni ise Türklerin eski inanışına göre gece ile gündüz sürekli savaşırlar ve 21 Aralık günü en uzun gecedir ve ardından günler uzamaya başlarlar bu yüzden 22 Aralık günü Türkler için çok önemlidir ve bugünü takiben (Ay yılı esasına dayalı bir takvim kullandıkları için) ilk dolunayın çıktığı ilk gün yeni yılın ilk günüdür.”

Bugün içinde tüm Türkler, ölümsüzlüğün simgesi olan ve Türk Mitolojisi’ne göre tüm insanların türediği ağaç olan Akçaçam ağaçları süslenir ve altında türlü geleneksel oyunlar oynanır, kopuz eşliğinde şarkılar söylenir ve eğlenceler düzenlenirdi.

Bu geleneğin yine anayurtları Orta Asya olan ve türlü nedenlerle Mezapotamya’ ya göçen Sümerler’e Türklerden geçtiği oradan da Anadolu aracılığıyla Eski Roma’ya değin uzandığı ve günümüze kadar gelip günümüzdeki 1 Ocak yılbaşının temelini oluşturduğu sanılmaktadır.

Ayrıca söz biçim olarak Türklerdeki Paktıgan ve Koçagan bayramlarıyla da uyumludur. Gündönümüne dayalı bayramlarda böylece üçlü bir silsile oluşmaktadır. Nar sözcüğü güneş (günümüz Moğolcasında Nara) anlamına gelir, dugan ise doğmak fiili ile bağlantılıdır. Narduqan kelimesi Moğol dilindeki “nar” (güneş), Türk dilindeki “tuqan» (doğan, doğan) sözcüklerinden oluşmuştur.

Peki bu kadar etimolojik bilgi sonucu ne mi anlatmak istiyorum?

Biz Türkiye’de yaşayan perakendeciler, nerdeyse yüzde 99’u Türk halkı olan müşterilerimize özel gün vitrinleri olarak önce kendi özel günlerimizi hatırlatmalıyız diyorum, bu bizim müşterilerimizin sosyo kültürel anlamda gelişimine, çocuklarımızın eğitimine verdiğimiz önemi göstermez mi?

1985 yılından beri perakende sektörü içindeyim, böyle gördüm böyle inandım ama son yıllarda sektörün şu veya bu nedenle (ki bu nedenler uzun bir panel konusudur) değişimi vitrinlerin çehresini ve bizlerin vitrinde müşterilerimizin sosyo kültürel eğitimlerine yaptığımız katkıyı biraz olsun göz ardı etmemize neden oldu.

Özel gün vitrinleri maliyetli çalışmalardır peki süresi ne kadardır diye düşünüyorsanız, örneğin ramazan ile başlayan özel ay boyunca mağaza içi ve veya vitrinler yenilenir, bayram geldiğinde biraz daha süslemeler yapılır ve bayram sonrası hafta, 5-7 gün içinde vitrinler bir sonraki döneme göre yeniden düzenlenir.

2003 yılından beri akademik anlamda önce Yeditepe Üniversitesi’nde 2007 yılından bu yana Mimar Sinan Üniversitesi’nde “Görsel Mağaza Tasarımı” ve bu ana konuya ait tüm alt başlığındaki eğitimleri veriyorum, pırıl pırıl onlarca –hatta iddialı olacak ama yüzlerce vitrin ve mağaza tasarımcısı yetişmesi için çaba gösterdim. Onların yaptığı işin estetik tarafı kadar bilim tarafını, insan psikolojisi ile sıkı bağını ve mağaza karlılığında ne denli etkili olduğunu öğretmeye çalıştım. Birçok başarılı markada görsel tasarımcı olarak çalışan ve beni gururlandıran öğrencilerim bu bilgiler ile çalışma hayatlarına devam ediyor. Hemen her sınıf ile dönem içi proje çalışmalarında her tip özel güne ait tasarımlar yapıyoruz.

Bu seneki öğrencilerimin ilk projeleri ekim ayı sonuna denk geldi. Ben ekim sonunda en önemli bayramımızı kutladım, doğduğumdan beri o da “29 Ekim Cumhuriyet Bayramı”.  Bildiğim 29 Ekim Bayram vitrinleri 10 Kasım’a kadar vitrinde kalır, sonra yerini gelmekte olan Nardugan’a hazırlık vitrinlerine bırakırdı, ya da bir çoğumuzun söylediği şekilde yılbaşı vitrinlerine(!)

Proje, Yunus Albayrak
Proje, Yunus Albayrak
Proje, Yunus Albayrak
Proje, Yunus Albayrak

Ben Nardugan ile ilgili vitrin çalışmalarını (ülkemizden) ve yeni yıl ile ilgili vitrin çalışmalarını (yabancı örneklerden) bir sonraki yazıma bırakıyorum.

Özel gün vitrinlerine ilk örnek olarak bu dönemki öğrencilerimin 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı proje taslaklarını sizlerle paylaşmak istedim. Bu paylaştığım taslaklar, dersimin ilk 4 haftasında yani toplam 10-12 saatlik bir eğitim sonrası yaptıkları ön çalışmalardır. Dönem sonunda her biri, bir mağazayı baştan sona tasarlayacak teknik ve estetik bilgiye sahip olurlar. Örnekleri incelerken bu detayı gözden kaçırmamanızı dilerim. Kutlu olsun bayramlarımız.

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz